Prototypy samochodów dostawczych

Typ 40

Drogi czytelniku.
Przed przeczytaniem poniższego tekstu należy uświadomić sobie następującą sprawę: wszystkie prototypy opisane na tej stronie to dzieła fabryk z Nysy, Lublina i Warszawy. Fabryki wspólpracowały ze sobą, a także rywalizowały. Dlatego samochody tu opisane raz nazywane są Żukami, raz Nysami. Wszystkie jednak powstały po to, by zastąpić produkowane seryjnie Żuki i Nysy jednym zunifikowanym samochodem. Nic z tego nie wyszło ale samochodów powstało mnóstwo. Generalnie samochody z oznaczeniami A40, B40 i A10 to produkty z Lublina, samochody typu 40 (nie A40) to furgony z Nysy.
Stanisława Tański skonstruował w latach 1958/59 lekki samochód ciężarowy (dostawczy) o ładowności 1,5 tony. Samochód ten, oznaczony jako typ A08, napędzany był w pierwszym okresie silnikiem M20 o mocy 36,7 kW (50 KM), a następnie silnikiem S21 o mocy 51,5 kW (70 KM), miał skonstruowaną również w Lublinie 4-biegową skrzynkę biegów oraz tylny most z odciążonymi półosiami i podwójnym ogumieniem o wymiarach opon 6,5 X 16. Jako zawieszenie przednio zastosowano w prototypach zawieszenie niezależne Żuka ze wzmocnionymi sprężynami walcowymi, jednakże, z powodu zbyt szybkiego zużywania się sworzni przednich wahaczy, rozważano docelowe przejście na sztywne zawieszenie kół przednich. Kabina kierowcy samochodu A08 przerobiona była z kabiny Żuka.
Prototypy samochodu A08, wykonane w Lublinie w latach 1959160 w liczbie 12 sztuk, badane były do roku 1963 głównie w dziale głównego konstruktora oraz Przedsiębiorstwie Transportowym Handlu Wewnętrznego w Lublinie.
Dalszą odmianą samochodu A08 był samochód oznaczony jako A40, który różnił się od A08 nową kabiną kierowcy i nadwoziem typu furgon. Samochód ten opracowany został w 1962 r, i badany był w dwóch prototypach do 1964 r.
Następną konstrukcją FSC Lublin był samochód oznaczony jako B40, również o ładowności 1,5 tony. Był on napędzany silnikiem S21 przez 4-biegową skrzynkę biegów oraz most tylny o podwójnym ogumieniu. Samochód ten różnił się jednak znaczenie od samochodów poprzednich, nowym rozwiązaniem podwozia, które składało się z ramy pomocniczej i współniosącego nadwozia typu furgon. Samochód B40 został skonstruowany ma przełomie lat 1965166, a jego kilka prototypów badanych było w latach 1967/68.
Dalszą i ostatnią konstrukcją całościową, lekkiego samochodu ciężarowego nazywanego również dostawczym, mającym być produkowanym w FSC Lublin, wykonana została przez zespół składający się z ok. 70% pracowników GDK-Lublin i ok. 30% z pracowników BKPMot w Warszawie. Zespół ten kierowany przez inż. E. Lotha, głównego konstruktora BKPMot, opracował, przy wybitnie dużym i zasadniczym wkładzie inż. S. Tańskiego, głównego konstruktora FSC, samochód o ładowności 1700/1800 kg. Samochód był zaprojektowany w dwóch głównych odmianach nadwoziowych, a mianowicie w postaci samochodu skrzyniowego z opończą i ładownością 1800 kg oraz furgonu z bocznymi szerokimi odsuwanymi drzwiami i ładowności 1700 kg.
Samochody te, oznaczone jako typ 40 i wzorowane na lekkim samochodzie ciężarowym Peugeot J7, miały napęd na koła przednie oraz niezależne zawieszenie wszystkich czterech kół. Głównym elementem nośnym samochodu były dwuczęściowe dolne płyty blaszane wzmocnione dwiema podłużnicami. Kabina kierowcy wysunięta była ku przodowi z pedałami umieszczonymi przed osią przednią i ścianą tylną przyspawaną do ramowej płyty nośnej. Samochód napędzany mógł być silnikiem S21M lub silnikiem polski FIAT typu 115C o pojemności skokowej 1500 cm3. Konstrukcja samochodów typu 40 rozpoczęta została w 1968 r., natomiast badania prototypów i serii prototypowej w łącznej liczbie ok. 50 sztuk prowadzone były do 1973 r.
Żaden z tych potrzebnych pojazdów do produkcji nie wszedł powodując, iż polskie samochody dostawcze Żuk i Nysa jako mocno przestarzałe, gdyż skonstruowane w latach 1955/57, miały małe szanse eksportowe w szczególności do krajów II obszaru płatniczego.
Formalnymi przyczynami niewprowadzenia do produkcji samochodów typów A08, A40 i B40 były trudności w wytwarzaniu mostów tylnych, natomiast w odniesieniu do samochodów typu 40 z przednim napędem i niezależnym zawieszeniem kół przednich i tylnych była konieczność znacznego dozbrojenia FSC Lublin w konieczne środki produkcji. Jednak najistotniejszą przyczyną wyeliminowania z planów produkcyjnych opracowanych w Lublinie lekkich samochodów ciężarowo-dostawczych były zamierzenia licencyjne, które spowodowały zawieszenie koncepcyjnych prac konstrukcyjnych w latach 1973-76.

W najbliższym czasie postaram się lepiej opracować problem prototypowych samochodów dostawczych z Nysy i Lublina.

Inne prototypy samochodów osobowych i terenowych
Typ 40
A 10
Nysa-Żuk
Nysa-Żuk
Nysa-Żuk
Nysa-Żuk
Nysa-Żuk
B 40
Typ 40
Typ 42