POLSKI FIAT 621

Logo Fiata

Jeden z punktów zawartego z FIAT-em porozumienia, dotyczył uruchomienia w Polsce produkcji samochodów ciężarowych o ładowności 2.5 tony. Wybrany model - Fiat 621 L i R (odmiana autobusowa) - budowany był w macierzystej wytwórni od kilku lat i ze względu na prostą konstrukcję i dużą trwałość cieszył się dobrą opinią użytkowników. W wyniku przeprowadzonych w Polsce badań przedprodukcyjnych, okazało się jednak, że wytrzymałość pojazdu była niewystarczająca w krajowych warunkach eksploatacyjnych. W Biurze Studiów PZInż. spracowano wówczas projekty ulepszeń, które zastosowano w produkcji.
Podstawowymi zmianami jakie wprowadzono w Polskim Fiacie 621, było wzmocnienie podwozia (ramy, osi przedniej, tylnego mostu, zawieszenia, resorów i amortyzatorów oraz półosi napędowych), zwiększenie rozstawu osi, wzmocnienie osadzenia drzwi w kabinie kierowcy, zastosowanie zbiornika paliwa o większej pojemności i wykonanie bloku silnika z materiałów o wyższej jakości. Ponadto użyto w miejsce oryginalnego gaźnika Weber uproszczony, oszczędny gaźnik francuski typu Solex.
Produkcja Polskich Fiatów 621 rozpoczęła się w początku 1935 roku. Samochody były początkowo montowane z włoskich podzespołów, lecz bardzo szybko uruchomiono ich krajowe wytwarzanie i już w drugiej połowie tegoż roku tylko 13.7% części pochodziło z zagranicznych fabryk. W 4 lata później liczba ta zmalała do 10% - podstawowymi importowanymi elementami były wówczas tylko gaźniki i łożyska toczne. Należy tu dodać, że większość podzespołów ciężarówki dostarczali na zamówienie PZInż. wyspecjalizowani krajowi kooperanci.
Dla potrzeb wojskowego odbiorcy podwozia zaopatrywano w Nadwoziowni Specjalnej Fabryki Samochodów w drewniano-stalowe kabiny kierowcy -o charakterystycznym kanciastym kształcie (szkielet drewniany, kryty blachą ) i drewniana skrzynia ładunkowa. Ciężarówki typu 621 budowano wielu odmianach m.in. w wersji sanitarnej, pożarniczej, cywilnej i dla straży garnizonowej oraz w wersji lotniskowej z nadwoziem 2-osobowym otwartym , jako wóz dowodzenia z radiostacją, warsztat polowy i ciagnik siodłowy. Cięższą odmianą modelu ó21 tyło podwozie typu R, przeznaczone w zasadzie dla autobusów lecz karosowane jako 3-tonowe ciężarówki. W stosunku do Polskiego Fiata 621 L typ cięższy wykazywał szereg zmian. Polegały one m.in. na wydłużeniu i obniżeniu ramy w taki sposób że podłużnice wygięte były nad tylnym mostem, na zwiększeniu rozstawu osi i zmianie stosunku przełożeń w odwróconej przekładni głównej (prędkość maksymalna wzrosła z 50 km/h w modelu L do 64 km/h, lecz zmalała zdolność pokonywania wzniesień) oraz na zastosowaniu hamulca górskiego, tzw. ostrogi, wbijanej w podłoże w przypadku postoju na pochyłości. Model R miał ponadto odciążone półosie napędowe. W wyniku tych zmian wzrosła o 50 kg masa własna podwozia (do 1705 kg) i nieco powiększył się promień skrętu.
Na podwoziu Polski Fiat 621 R budowano przeważnie 22-osobowe autobusy w dwóch wersjach: międzymiastowej i turystycznej.
Zespoły napędowe (silniki, sprzęgła, skrzynie biegów) Polskich Fiatów 621 wykorzystywano także (w zaadaptowanej odmianie) w innych pojazdach produkowanych w PZInż. W latach 1935-39 opuściło FSOiP PZInż. około 13 tys. podwozi 621 L i R z czego ok. 9400 stanowiły samochody ciężarowe lżejszego typu a około 2 800 podwozia 621 R i autobusy. Pozostałe pojazdy to wojskowe modele specjalne.
W miarę wzrostu produkcji (od 1500 szt. w 1935 r. do planowanych 3500 w cztery lata później) następował znaczny spadek cen samochodów. Model 621 L montowany przedprodukcyjnie z włoskich podzespołów w 1934 roku kosztował 16 520 zł, w rok później - już z przewagą polskich elementów -10 tys. zł. zaś w 1938 roku 8 150 zł. Cena ta była jednak znacznie niższa. gdyż nabywca Polskiego Fiata 621 korzystał - jak każdy kupujący krajowy pojazd - z 20% zniżki, odliczanej z opłat podatku dochodowego.
Dane techniczne samochodu ciężarowego "Polski Fiat" 621 L
- Nadwozie ciężarowa drewniano-stalowe, z drewnianą skrzynią ładunkową krytą brezentową opończą, osadzone na ramie wykonanej z kształtowników o profilu teowym
- Silnik typu Fiat 122 B (PZInż. 387), gaźnikowy. 6-cylindrowy. rzędowy. dolnozaworowy, chłodzony cieczą, umieszczony z przodu napędzał koła tylne
- Średnica cylindra x skok tłoka / pojemność skokowa - 78 x 103 mm/2952 cm
- Stopień sprężania - 5.1 : 1
- Sprzęgło suche wielotarczowce
- Skrzynia biegów o 4 przełożeniach do jazdy w przód i biegu wstecznym
- Zawieszenie przednie - oś sztywna, półeliptyczne resory piórowe, amortyzatory hydrauliczne, ramieniowe
- Zawieszenie tylne -oś sztywna. półeliptyczne resory piórowa, gumowe odbojnice
- Hamulce mechaniczne. bębnowe na 4 koła hamulec ręczny, mechaniczny na wał napędowy
- Ogumienie - Polska Opona Stomil 9,00 x 20" (na osi tylnej koła bliźniacze)
- Długość /szerokość/ wysokość pojazdu - 5780/2070/2620 mm
- Rozstaw osi - 3650 mm
- Masa własna: podwozia -1655 kg - pojazdu - ok. 2350 kg
- Prędkość maksymalna - 50-55 km/h
- Zużycie paliwa - 24-25 L /100 km

Fiat 621L
Fiat 621L
Fiat 621L cišgnik siodłowy
Fiat 621R - starszy model
Fiat 621R - nowszy model
PF 621-prototyp wozu sztabowego
Fiat 621L straż pożarna
Fiat 621L z przyczepš
Fiat 621L
Fiat 621L Sztabowy
Fiat 621L